Có lẽ ai trong chúng ta cũng đã biết về những chuyến tàu điện chính xác đến từng giây, về những cổ động viên bóng đá Nhận bản ở lại sau khi trận đấu kết thúc để dọn dẹp rác trên khán đài sân vận động.

Có thể do có tài nguyên đất khá hữu hạn, người Nhật không có nhiều chỗ để mà chôn lấp rác. Mặt khác, dân cư đông đúc tại các siêu đô thị và nền kinh tế phát triển cao sản sinh ra 45.360.000 tấn rác mỗi năm (xếp thứ 8 trên thế giới). Vì thế Nhật Bản từ sớm đã cho ra đời và phát triển hệ thống phân loại và xử lý rác khá cụ thể nhưng đồng thời cũng hiệu quả nhất thế giới. Đương nhiên, hệ thống đó chỉ có thể được vận hành trơn tru khi có sự tổ chức tốt của nhà nước và sự cộng tác của toàn dân.

Vì thế, một trong những việc đầu tiên mà bạn cần học khi tới Nhật là học cách người địa phương đổ rác. Kể cả khi bạn sống trong những khu nhà cho thuê tập trung của các công ty thì bạn cũng vẫn phải tự đi đổ rác lấy. Rác ở gia đình thì sẽ thu gom theo các cấp như thành phố, phường xã.v.v... nhưng sẽ phải đổ rác vào ngày đã được qui định trước và phải theo một phương pháp được qui định. Lúc đầu phải nhận sách hướng dẫn đổ rác ở phòng hành chính khu vực để nắm chắc lại nơi đổ rác, ngày và thời gian đổ của các loại rác. Nếu bạn ở nhà chung cư thì hãy hỏi lại văn phòng quản lý nhà chung cư.

Bạn phải phân loại rác và bỏ vào túi theo quy định của Chính phủ

Chú ý:

- Ở từng khu vực có nhiều cách viết khác nhau về các loại rác.
-Thường thì những loại rác nhiệt độ cao mà khi đốt sẽ phát sinh khí độc hay làm hỏng lò đốt được coi là rác không
cháy được. Nhưng gần đây, ở từng khu vực việc phân loại rác sẽ khác nhau cho nên cần phải chú ý.
- Có thực tế là cho dù là rác cháy được nhưng vì qui tắc của khu vực hay cách xử lý rác nên vẫn phải phân thành loại
không cháy được!
- Rác được phân ra trên quan điểm là có thiêu đốt hay không, hoặc rác là tài nguyên (nguyên liệu) hay không, đó như là qui định
của từng khu vực chứ không hẳn là tính vật lý cháy được hay không.
- Bên cạnh cách gọi rác phân hủy/không phân hủy là kanen gomi(可燃ごみ)/funen gomi(不燃ごみ), một số nơi còn sử dụng các cách nói khác như: moyasu gomi/moyasanai gomi hay moyaseru gomi/moyasenai gomi.
Quy định về phân loại rác có thể khác nhau tùy vào nơi bạn sinh sống.

Rác cũng phải có nhãn ghi tên đàng hoàng nhé

Sau khi phân loại, phế thải sẽ được bỏ vào các túi do chính phủ phát hành. Mỗi màu tương ứng với một loại riêng và sẽ được công nhân vệ sinh mang đi vào một ngày nhất định trong tuần.

Túi rác trước khi được để ra nơi chuyên dụng sẽ phải gắn biển tên và số nhà của người đổ.

Điều này để phòng khi ai đó nhầm lẫn hay cố tình không phân loại rác, túi rác sẽ không được thu gom và mọi người đều biết ai là người có trách nhiệm với nó. Nếu chủ nhân của chiếc túi cố tình lờ đi thì hoặc hàng xóm sẽ mang tới tận nhà trả lại, hoặc họ sẽ bị “răn đe” bởi chủ đất hoặc thậm chí là cảnh sát.

Đổ rác cũng cần đúng giờ

Chưa hết, các nhóm này còn được phân lịch để thu gom chứ không có chuyện bạn được xách cả ba túi ra quẳng một lèo là xong đâu nhé!

Người Nhật đổ rác đúng giờ, theo lịch được cơ quan thu gom rác phát hành. Nếu bạn đổ đúng giờ mà nhầm loại rác thì nhẹ là họ sẽ không thu rác của bạn mà nặng hơn là họ sẽ đem rác về trả tận cửa nhà bạn, kèm theo hướng dẫn cho lần đổ tiếp theo.

Khu tập trung đổ rác mà gọn gàng, sạch sẽ:

Làm sạch… rác trước khi đổ

Đúng rồi đấy bạn không nhầm đâu, các chai lọ, hộp đựng,… phải được rửa đàng hoàng trước khi vứt đi. Ở Nhật Bản, rác cũng sạch thế này!

Các quy định riêng của từng địa phương

Tùy vào nơi bạn sinh sống, chính quyền địa phương sẽ đưa ra thêm vài điều kiện riêng. Chẳng hạn một số vùng có nhiều quá, bạn sẽ phải bao cái túi rác của nhà mình bằng một cái túi lưới nữa để đề phòng rác bị lũ này bới tung tóe lên.

Và đối với rác có kích thước lớn (sodai gomi):
      Những loại rác có kích thước lớn như đồ gia dụng hay xe đạp không thể vứt bỏ theo cách thông thường được. Bạn phải liên lạc với chính quyền hay công ty xử lý rác kích thước lớn tại địa phương để hẹn lịch đổ rác với một khoản phí. Khoản phí cho dịch vụ này thay đổi theo từng vùng và theo từng loại rác. Vì vậy trước khi đặt lịch, bạn nên hỏi kỹ về mức phí chính xác mà bạn phải trả.
Hãy chú ý rằng bốn loại đồ gia dụng chính: Điều hòa, dàn Tivi, tủ lạnh, máy giặt không thể vứt bỏ theo dịch vụ xử lý rác kích thước lớn. Trong trường hợp bạn muốn thay những vật dụng này, hãy nhờ cửa hàng nơi bạn mua đồ mới mang chúng đi hộ bạn. Nếu bạn chỉ có nhu cầu vứt bỏ những vật dụng này đi nhưng không rõ chúng đã được mua ở đâu, hãy liên hệ với chính quyền nơi bạn sinh sống để hỏi cách xử lý.

Chúng ta có thể thấy phức tạp và mất thời gian, nhưng chỉ có như vậy thì việc tái chế và xử lí rác mới đi vào thực chất và khi được ở trong một môi trường mọi nơi, ngóc ngách đều sạch sẽ, thơm tho chúng ta có thích?

Những quy định này có thể rất khắt khe với chúng ta, nhưng người Nhật đã thực hiện chúng từ rất lâu và họ coi đây là một phần rất bình thường của cuộc sống, họ thấy rất khó chịu và phản cảm khi gặp những người ý thức không cao.