a) Chế phẩm Bt: Bacillus thuringiensis gọi tắt là Bt, là vi khuẩn Gram (+), hiếu khí không bắt buộc, có khả năng tạo bào tử và tinh thể độc. Sâu ăn lá chứa vi khuẩn, một mặt vi khuẩn sinh sản trong ruột làm côn trùng chết, một mặt khi tinh thế độc thóat vào ruột giữa, nơi có pH kiềm, tinh thể độc sẽ bị phân giải thành tiến độc tố Prôteaza trong ruột sẽ cắt tiến độc tố thành độc tố. Độc tố đâm xuyên phá biểu mô ruột làm cho sâu chết nhanh hơn. Vi khuẩn được nuôi cấy chìm, sau li tâm thu sinh khối. Đôi khi bổ sung một lượng nhỏ kitinaza có thể làm cho hoạt tính diệt sâu tăng lên. Chế phẩm Bt có khả năng diệt nhiều loại sâu, đặc bệt là ấu trùng bộ Cánh vảy.

b) Chế phẩm Beauveria bassiana.

 B. bassiana còn gọi là "bạch cuơng tằm", là nấm màu trắng lần đầu tiên thấy gây bệnh cho con tằm. Khi bào từ rơi trên mình sâu sẽ nảy mầm, tạo khuẩn ti, mọc đâm xuyên qua lớp kitin nhờ kitinaza rồi phát triển nhanh trong cơ thể sâu, sau đó lại đâm xuyên ra ngoài, mọc trắng như bông trên mình sâu, Nấm cũng sinh độc tố beauverixin làm cho sâu chết nhanh hơn. Loài nấm này có thể kí sinh và giết khoảng 100 loài sâu.

Nấm được lên men chìm, trong môi trường nha - men bia ở 25-28°C trong vòng 4 ngày. Ở giai đoạn cuối, enzim được tạo thành thuỷ phân sợi nấm, thúc đẩy sự tạo thành bào tử. Li tâm thu bào tử, sau đó phun sấy tạo chế phẩm bào tử. Ở nước ta, chế phẩm này được dùng chống sâu róm thông rất hiệu quả.

c) Chế phẩm Metarhizium.

Đây là nấm có bào tử màu xanh lá chuối, nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng là 25 -28°C. Ở nhiệt độ cao hơm thường khó hoặc không sinh bào tử. Nấm này cũng được sản xuất giống như Beauveria. Ở Việt Nam thường sản xuất trên cơm nguội. Cơm hấp cho vào túi nilon hoặc rải ra khay, cấy giống, sau 15-20 giờ bào tử mọc xanh kín, Lấy ra hong khô, cho qua rây để thu bào tử. Nấm có cơ chế diệt sâu giống như Beauveria nhưng tiết ra 2 loại độc tố là destruxin A và B. Năm có thể điệt được 70 loại côn trùng khác nhau. Chế phẩm dùng để phun diệt bọ rầy, bọ xít, ấu trùng bọ hung hại mía, hại lạc, kiến vương hại dừa... Ở châu Phi, người ta dùng máy bay phun chế phẩm để diệt các đàn châu chấu bay rợp trời tàn phá cây cối như cơn bão.

d) Chế phẩm virut diệt sâu

Virut được dùng để chế tạo chế phẩm diệt sâu là baculo, virut nhân đa diện-NPV (Nucleopolyhedrovirus) và virut dạng hạt - GV (Granulovirus). Virut là kí sinh nội bào bắt buộc nên không nuôi được trên môi trường nhân tạo mà phải nuôi trên sâu. Sâu được nuôi bằng thức ăn nhân tạo. Đến giai đoạn ấu trùng (tuổi 3-4) thì nhiễm dịch huyền phù virut vào thức ăn. Sau khi sâu chết, tiến hành nghiền, thêm nước, lọc, thêm phụ gia và chất bảo quản rồi đóng chai. Ở Việt Nam, chế phẩm này thường dùng để chống sâu róm hại bông.

Nguồn: GS.TS. Phạm Văn Ty - Nhà xuất bản giáo dục